με την ευχή να είστε καλά εσείς και οι άνθρωποί σας και όλος ο κόσμος,
έρχομαι να αναταράξω τις καλοκαιρινές σας διακοπές με την υπενθύμιση ότι θα πρέπει να βρούμε σιγά σιγά τον θεματικό πυρήνα των προσεχών μας διαδικτυακών συναντήσεων (Γενάρης-Μάρτης 2026).
Η θεματική μας παραμένει ανοιχτή και σε διαβούλευση (όπως και τα προηγούμενα δύο χρόνιοα). Ας προτείνουμε θέμα/θέματα του ενδιαφέροντός μας (μέχρι 31 Αυγούστου) και μετά, από την λίστα των θεμάτων, θα ψηφίσουμε (μέχρι τις 15/9/2025) το προτιμητέο κεντρικό θέμα των συναντήσεών μας. Άρα, όσες/όσοι ενδιαφέρεστε να συμμετάσχετε στο project του 2025:
α) Προτείνετε ένα ή περισσότερα θέματα (θα μπορούσαν να επαναληφθούν και οι παλαιότερες προτάσεις).
β) Σημειώστε σε μια -το πολύ- παράγραφο το σκεπτικό σας, τις παραμέτρους του θέματος ή ό,τι άλλο κρίνετε σκόπιμο.
γ) Στείλτε τα στο gar.apost@gmail.com (μέσα στον Αύγουστο).
Αν δεν υπάρχουν άλλες προτάσεις, η χρονική διάρκεια των (7-9) εβδομαδιαίων συναντήσεών μας και η δομή τους (2 εισηγήσεις με συζήτηση ανά συνάντηση) θα διατηρηθούν ως έχουν.
Η διαδικτυακή μας παρέα είναι ανοικτή και δωρεάν σε όλους, αρκεί να γίνονται αποδεκτές οι βασικές μας αρχές: της ενεργούς και ισότιμης συμμετοχής, του δημοκρατικού διαλόγου και του σεβασμού στις απόψεις των άλλων.
Ο Χατζιδάκις ήταν «διαφορετικός» και ήταν περήφανος γι’ αυτό και είχε μεγάλη δύναμη να το δείχνει σε πολύ δύσκολους καιρούς, γιατί το θεωρούσε πράξη ελευθερίας και ολοκλήρωσης. Θα έλεγα ότι ήταν διαφορετικός παντού και σε όλα. Το εκπληκτικό ήταν ότι το εγνώριζε, πριν ακόμα το υποψιαστούν οι άλλοι. Ήταν οικείος, πάντα μέχρι του σημείου που εκείνος ήθελε, ήταν εκείνος που σε κάθε περίπτωση έθετε τους «κανόνες του παιχνιδιού» και είχε μια «μεγαλοπρέπεια» θα έλεγε κανείς και ένα κύρος, που μπροστά του δεν υπήρχε δεύτερη γνώμη. Γιατί ο Χατζιδάκις δεν έγινε μεγάλος. Γεννήθηκε μεγάλος! Και ακόμα, είχε το προσόν να επιβάλλει στους άλλους αυτή την πραγματικότητα. Όταν μιλούσε, διατύπωνε τόσο άρτια, με τόσο άψογα ελληνικά και τόσο τέλεια τεκμηριωμένα οτιδήποτε έθιγε, που σε έπειθε χωρίς δεύτερη σκέψη. Ήταν μια αυθεντία. Μια μοναδική περίπτωση ανθρώπου που σε καθήλωνε μονάχα με ένα βλέμμα.
Εμένα προσωπικά, πέραν όλων των άλλων, με γοήτευε. Ναι, ήταν ένας γόης. Ως άνθρωπος, ως διανοούμενος και ως συνθέτης. Και νομίζω ότι αυτή η γοητεία αποτελεί την πεμπτουσία της μουσικής του, που αναστατώνει τις αισθήσεις και τη σκέψη μας. Τον κάνει απολύτως οικείο και, παράλληλα, τόσο διαφορετικό - τόσο πιο σημαντικό - από όλους εμάς. Ένα δώρο των θεών στη χώρα μας, που με μικρούς συνδυασμούς ήχων τόσο προσωπικών, δηλαδή με τις μαγικές του μελωδίες, φτάνει στα βάθη της εθνικής συλλογικής μας ευαισθησίας, ρουφάει το μεδούλι της και μας το δωρίζει με αθάνατα έργα, που θα φωτίζουν πάντα τους ανθρώπους, έλληνες και αλλοδαπούς.
Συναυλία στον αίθριο του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Σερρών/Πινακοθήκη Κωνσταντίνου Ξενάκη, 2 Ιουνίου 2025.
Με αφορμή το έργο του Κωνσταντίνου Ξενάκη "Chet Baker" οι μουσικοί: Ελένη Βαλεντή (φωνή), Γιάννης Οικονομίδης (τρομπέτα, φωνή), Ντίνος Μάνος (κοντραμπάσο), Χρήστος Κωνσταντινίδης (ντράμς) και Φάνης Ασβεστάς (ηλεκτρική κιθάρα) παρουσίασαν ένα αφιέρωμα στον Chet Baker.
Επιμέλεια συναυλίας: Νατάσα Μακρή (Δήμος Σερραίων) και Βασίλης Βαφειάδης
Κωνσταντίνος Ξενάκης, Chet Baker, γκουάς, 77 x 57 εκ, 1989, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Σερρών
Όταν ο Κωνσταντίνος Ξενάκης
συναντά τον Chet Baker
Βραδιά Jazz στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Σερρών/ Πινακοθήκη Κωνσταντίνος Ξενάκης
την Δευτέρα 2 Ιουνίου 2025, στις 9:00 μμ
με τους: Ελένη Βαλεντή (φωνή), Γιάννη Οικονομίδη (τρομπέτα, φωνή), Ντίνο Μάνο (κοντραμπάσο), Χρήστο Κωνσταντινίδη (ντράμς) και Φάνη Ασβεστά (ηλεκτρική κιθάρα).
Παραλειπόμενα
Όταν το 2022, μπροστά στον πίνακα "Chet Baker", ρώτησα τον φίλο μου Φάνη Ασβεστά (χωρίς να γνωρίζει τον τίτλο του έργου) αν υπάρχει μουσικότητα στο έργο του Ξενάκη, χωρίς δεύτερη σκέψη μού απάντησε: Μα αυτό είναι σκέτη jazz! Έτσι γεννήθηκε η ιδέα αυτής της συναυλίας.
Η Νατάσα Μακρή εξ αρχής αγκάλιασε την ιδέα μιας συναυλίας jazz στην Πινακοθήκη, και να που τώρα την οδήγησε στην υλοποίησή της. Την ευχαριστούμε θερμά.
Είπα να παίξω λίγο με την Τεχνητή Νοημοσύνη, και της ζήτησα να μου αποδώσει στο ύφος του Chet Baker τον ομώνυμο πίνακα του Κ. Ξενάκη. Αφού ακολούθησε ένας "γόνιμος" διάλογος για αρκετό διάστημα, μου έδωσε ένα δείγμα που, δοθείσης της ευκαιρίας, θα κοινοποιήσω.
Θέμα της Έκθεσης στις Πανελλαδικές Εξετάσεις φέτος ήταν η δημιουργικότητα. Τι άλλο είναι αυτή η συναυλία, οι αυτοσχεδιασμοί σε κάθε τέχνη, οι εμπνευσμένες ερμηνείες; Μήπως το πολιτικό προσωπικό της χώρας θα έπρεπε να επενδύσει επιτέλους στην καλλιέργεια και άνθιση του ανθρώπινου δυναμικού της;
Η ομορφιά δεν βρίσκεται μες στο ίδιο το πράγμα, αλλά γεννιέται απ΄ το φως και το σκοτάδι, μες στις αποχρώσεις της σκιάς των πραγμάτων στη σχέση τους το ένα με το άλλο.
Μπορεί το θέατρο να αφουγκραστεί το SOS που εκπέμπει η εποχή μας, σε έναν κόσμο με πτωχοποιημένους πολίτες, έγκλειστους στα κελιά της εικονικής πραγματικότητας, περιχαρακωμένους στην ασφυκτική ιδιώτευσή τους; Σε έναν κόσμο με ρομποτοποιημένες υπάρξεις μέσα σε ένα ολοκληρωτικό σύστημα ελέγχου και καταστολής σε όλο το φάσμα της ζωής;
Ανησυχεί το θέατρο για την οικολογική καταστροφή, την αύξηση της θερμοκρασίας της γης, τις τεράστιες απώλειες της βιοποικιλότητας, τη μόλυνση των ωκεανών, το λιώσιμο των πάγων, την αύξηση των δασικών πυρκαγιών και τα ακραία καιρικά φαινόμενα; Μπορεί το θέατρο να γίνει ένα ενεργό κομμάτι του οικοσυστήματος; Το θέατρο παρακολουθεί τα φαινόμενα των ανθρώπινων επιπτώσεων στον πλανήτη εδώ και πολλά χρόνια, αλλά δυσκολεύεται να συνδιαλλαγεί με αυτό το πρόβλημα.
Αγωνιά το θέατρο για την ανθρώπινη κατάσταση όπως αυτή διαμορφώνεται τον 21ο αιώνα, όπου ο πολίτης άγεται και φέρεται από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, από δίκτυα ενημέρωσης και εταιρείες διαμόρφωσης κοινής γνώμης; Όπου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όσο και αν διευκολύνουν, αποτελούν το μεγάλο άλλοθι της επικοινωνίας, γιατί προσφέρουν την απαραίτητη απόσταση ασφαλείας από τον Άλλον; Ένα διάχυτο αίσθημα φόβου απέναντι στον Άλλον, τον διαφορετικό, τον Ξένο, κυριαρχεί στις σκέψεις και τις πράξεις μας.
Μπορεί το θέατρο να λειτουργήσει ως ένα εργαστήρι συνύπαρξης των διαφορετικοτήτων, χωρίς να λάβει υπόψιν του το τραύμα που αιμορραγεί;
Το τραύμα αιμορραγεί και μας καλεί να ανακατασκευάσουμε τον Μύθο. Κι όπως λέει ο Χάινερ Μύλλερ, «ο μύθος είναι ένα σώρευμα, μια μηχανή, στην οποία μπορούν να προσαρτώνται συνεχώς καινούργιες κι άλλες μηχανές. Μεταφέρει την ενέργεια ώσπου η αυξανόμενη ταχύτητα να ανατινάξει τον κύκλο του πολιτισμού» και, θα πρόσθετα, τον κύκλο της βαρβαρότητας.
Μπορεί ο προβολέας του θεάτρου να φωτίσει το κοινωνικό τραύμα και να πάψει να φωτίζει παραπλανητικά τον εαυτό του;
Ερωτήματα που δεν επιδέχονται οριστικές απαντήσεις, επειδή το θέατρο υπάρχει και μακροημερεύει χάρη στα αναπάντητα ερωτήματα.
Ερωτήματα που πυροδότησε ο Διόνυσος, περνώντας απ’ τον γενέθλιο τόπο του, τη θυμέλη του αρχαίου θεάτρου, και συνεχίζοντας σιωπηλός το προσφυγικό ταξίδι του σε τοπία πολέμου, σήμερα, την παγκόσμια ημέρα του θεάτρου.
Ας κοιτάξουμε στα μάτια τον Διόνυσο, τον εκστατικό θεό του θεάτρου και του Μύθου, που ενώνει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον· τέκνο δύο γεννήσεων, του Δία και της Σεμέλης, εκφραστής ρευστών ταυτοτήτων, γυναίκα και άνδρας, οργισμένος και πράος, θεός και ζώο, στο μεταίχμιο μεταξύ τρέλας και λογικής, τάξεως και χάους, ακροβάτης στο όριο της ζωής και του θανάτου. Ο Διόνυσος θέτει το θεμελιώδες οντολογικό ερώτημα «περί τίνος πρόκειται», ερώτημα που ενεργοποιεί τον δημιουργό προς την κατεύθυνση μιας ολοένα βαθύτερης έρευνας της ρίζας του μύθου και των πολλαπλών διαστάσεων του ανθρώπινου αινίγματος.
Χρειαζόμαστε νέους τρόπους αφήγησης που θα αποσκοπούν στην καλλιέργεια της μνήμης και στη διαμόρφωση μιας νέας ηθικής και πολιτικής ευθύνης, με στόχο την έξοδο από την πολύμορφη δικτατορία του σημερινού μεσαίωνα.»
... Όμως ο τόπος που τον πελεκούν και που τον καίνε σαν το πεύκο, και τον βλέπεις είτε στο σκοτεινό βαγόνι, χωρίς νερό, σπασμένα τζάμια, νύχτες και νύχτες είτε στο πυρωμένο πλοίο που θα βουλιάξει καθώς το δείχνουν οι στατιστικές, ετούτα ρίζωσαν μες στο μυαλό και δεν αλλάζουν ετούτα φύτεψαν εικόνες ίδιες με τα δέντρα εκείνα που ρίχνουν τα κλωνάρια τους μες στα παρθένα δάση κι αυτά καρφώνουνται στο χώμα και ξαναφυτρώνουν· ρίχνουν κλωνάρια και ξαναφυτρώνουν δρασκελώντας λεύγες και λεύγες· ένα παρθένο δάσος σκοτωμένων φίλων το μυαλό μας. Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή γιατί είναι αμίλητη και προχωράει· στάζει τη μέρα, στάζει στον ύπνο μνησιπήμων πόνος. ...
Ο Γιώργος Σεφέρης έγραψε τον Τελευταίο σταθμό μέσα σε ένα διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο (1944), αλλά ο λόγος του πόσο ακουμπά και αυτή την τραγωδία ...
...
Ο άνθρωπος είναι μαλακός και διψασμένος σαν το χόρτο,
άπληστος σαν το χόρτο, ρίζες τα νεύρα του κι απλώνουν·
σαν έρθει ο θέρος
προτιμά να σφυρίξουν τα δρεπάνια στ’ άλλο χωράφι·
σαν έρθει ο θέρος
άλλοι φωνάζουνε για να ξορκίσουν το δαιμονικό
άλλοι μπερδεύουνται μες στ’ αγαθά τους, άλλοι ρητορεύουν.
Το φιλμάκι τα μικρά "κοσμήματα" της Παυλίνας Καζαντζίδου-Δώδου (11'), είναι μέρος ενός αφιερώματος στην σερραία εικαστικό, που προβλήθηκε στην 1η συνάντηση του διαδικτυακού project Πρόσωπο και χρόνος στις 13 Γενάρη 2025.
.png)
