Πέμπτη 25 Μαρτίου 2010

Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου: μια αφορμή να ξαναδούμε τον ρόλο μας

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΘΕΑΤΡΟΥ
Το θέατρο παρ’ όλο που συνθέτει όλες τις τέχνες και οι ρίζες του χάνονται στα βάθη του παγκόσμιου πολιτισμού -δυστυχώς- δεν κατέχει τη θέση που του αξίζει στην καθημερινότητά μας, στην εκπαίδευση αλλά και εν γένει στην παιδεία του σύγχρονου ανθρώπου. Γιατί άραγε;
Αν αναζητήσουμε τις αιτίες και τους υπευθύνους, άλλη μια φορά θα μιλήσουμε για τη στρεβλή εκπαιδευτική στόχευση, τον εσκεμμένο πολιτικό αποπροσανατολισμό, τα ποικίλα συντεχνιακά συμφέροντα (ακόμη και των ανθρώπων του θεάτρου), τον στρουθοκαμηλισμό της οικονομικής ανάπτυξης, τη διαρκή ιδιώτευση των πολιτών, την άμβλυνση της αισθητικής των πολλών  και τόσα άλλα.
Είναι δηλαδή το θέατρο μια πολυτέλεια; μια παρωχημένη τέχνη; μια δευτερεύουσα ανάγκη; Έτσι, θέλουν να μας το περάσουν αυτοί που μας κυβερνούν, ο καθένας από την καθέδρα του και με τα μέσα του, ενώ οι πιο δαιμόνιοι από αυτούς, αναγνωρίζοντας την αξία του, προσπαθούν να το οικειοποιηθούν (αρκεί να θυμηθούμε το θέατρο ως προπαγάνδα, ως οικονομική ατραξιόν, ως πνευματική και αισθητική νάρκωση μέσα από παραστάσεις υποκουλτούρας κ.ά.).
Το θέατρο -όπως και κάθε μορφή απαιτητικής τέχνης- φοβίζει τις εξουσίες, διότι η δύναμή του είναι τεράστια. Το θέατρο φοβίζει τις εξουσίες, διότι σημαίνει παιδεία, επικοινωνία με μεγάλα κείμενα και μεγάλες προσωπικότητες, σημαντικά μηνύματα, κοινωνία πολιτών, συναισθηματική και κριτική συμμετοχή στα δρώμενα, διαμόρφωση εκλεπτυσμένου αισθητηρίου. Θέατρο σημαίνει διαδραστική σχέση του θεατή με τα επί  σκηνής και ενεργό στάση απέναντι στα διαδραματιζόμενα. Η ματιά του θεατή και η στάση του μετά από μια καλή παράσταση είναι οξύτερη και απαιτητικότερη, διότι η σύμβαση επί σκηνής τού έφερε την προβληματική του έργου μέσα σε μία-δύο ώρες προ των οφθαλμών και της συνείδησής του. Το θέατρο είναι παράλληλα «θεραπευτικό» μέσο για πολλούς ανθρώπους και καταστάσεις.  
Και αν ως θεατές κερδίζουμε πολλά από τη θεατρική τέχνη, ας αναλογιστούμε πόσα περισσότερα είναι τα οφέλη μέσα από την άμεση εμπλοκή μας σ’ αυτό. Και δεν εννοώ να στραφούμε στο επαγγελματικό θέατρο. Αντιθέτως, υποστηρίζω την ανάγκη σύστασης ομάδων ερασιτεχνικού θεάτρου ή έστω εργαστηρίων θεατρικής παιδείας όπου αναπτύσσονται θεατρικές δράσεις και τεχνικές. 
Σκεφτείτε τι θα κερδίζαμε, αν στην εκπαίδευση και στην κοινωνική μας ζωή χρησιμοποιούσαμε κάποιες από αυτές, όπως την αγωγή λόγου, τα παιχνίδια ρόλων, τη δραματοποίηση, της επίλυσης προβλήματος, τον αυτοσχεδιασμό κ.ά.
Το λιγότερο θα κερδίζαμε: καλύτερο επίπεδο λόγου, καλύτερη σχέση με το σώμα μας, αμεσότητα επικοινωνίας και αντανακλαστικών, ταξίδια πολλά της ψυχής, ανάπτυξη εξωγλωσσικών κωδίκων, ψυχαγωγία, επαφή με ανθρώπους, κατανόηση και συνεργασία για ένα κοινό στόχο, ευρηματικότητα, ανάπτυξη της φαντασίας, έκφραση της δημιουργικότητας, ελεύθερη έκφραση, γνώσεις -πολλές και ποικίλες γνώσεις- αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, αξιοποίηση πολλαπλών ικανοτήτων, υπέρβαση της ατομικότητας, σεβασμό και αποδοχή του άλλου, και πόσα ακόμη.
Το θέατρο όχι μόνο θα έπρεπε να ανήκει στην υποχρεωτική μας παιδεία, αλλά θα έπρεπε να είναι διαρκές εργαστήρι και μέθοδος. Γιατί το θέατρο είναι μια μεγάλη οργανική ενότητα, σχολείο, αλήθεια, φως, φλόγα, δύναμη, ελπίδα, ομορφιά, τέχνη ζωής.
Γι’ αυτό, κύριοι εσείς με τις σπουδαίες θέσεις, δάσκαλοι, γονείς, εμείς όλοι ας εκμεταλλευτούμε τη σημερινή μέρα και το αύριο και ας κάνουμε το θέατρο δική μας υπόθεση. Έτσι κι αλλιώς είμαστε φτιαγμένοι από θέατρο (Augusto Boal), οπότε, ας παίξουμε σωστά τον ρόλο μας


Η Παγκόσμια Ημέρας Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου και Εορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου.  
Το εικαστικό έργο της σειράς "Επί σκηνής" είναι του Σερραίου ζωγράφου Βασίλη Βαφειάδη.